Οι ασθενείς δεν είναι καταναλωτές και οι γιατροί δεν είναι πάροχοι

Οι ασθενείς δεν είναι καταναλωτές και οι γιατροί δεν είναι πάροχοι
Σχέση Ιατρού – Ασθενούς & Βιοηθική

Αν ο τίτλος του άρθρου σας φάνηκε «επιθετικός» είναι ίσως επειδή αγγίζει ένα
βαθύτερο και πανανθρώπινο φόβο μέσα μας.
Ο Άρθουρ Κάπλαν, καθηγητής Βιοηθικής και επικεφαλής στο τμήμα Ιατρικής Ηθικής
της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης σχολίασε πρόσφατα ένα
άρθρο με τίτλο: «Περίθαλψη με επίκεντρο τους ασθενείς, ΝΑΙ - Οι ασθενείς σαν
καταναλωτές, ΟΧΙ». [1]

Ο καθηγητής όχι μόνο συμφωνεί με αυτή την τοποθέτηση, που αγγίζει μία σημαντική
πτυχή της βιοηθικής, αλλά τη διευρύνει, επισημαίνοντας πως «ούτε οι γιατροί θα πρέπει
να θεωρούνται ή να αντιμετωπίζονται σαν πάροχοι».

Το πρόβλημα είναι στις λέξεις; θα αναρωτηθεί κάποιος. Την απάντηση δίνει ο
Καθηγητής Κάπλαν, τονίζοντας ότι «στο σύστημα της υγειονομικής περίθαλψης, όλο
και περισσότερο, υιοθετείται η γλώσσα των επιχειρήσεων, και διαμορφώνει και αλλάζει
περιγραφές για το πώς καθορίζεται η σχέση γιατρού-ασθενή».

• ΟΧΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΑΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ
•  ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΑΣΘΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Ο ασθενής δεν είναι καταναλωτής

Όταν κάποιος, γιατρός, φροντιστής ή φορέας υγείας, αντιμετωπίζει τον ασθενή σαν
καταναλωτή τον «φορτώνει» με μια ιδιότητα που δεν έχει: Το να είμαι καταναλωτής
σημαίνει πως έχω επιλογή. Μπορώ να αποφασίσω να αγοράσω με τα χρήματά μου
φρούτα ή αλκοόλ, να επιλέξω αν και πού θα πάω διακοπές το καλοκαίρι και να διαλέξω
το κατάλυμα που μου ταιριάζει. Μπορώ για τα παραπάνω να επισκεφτώ διάφορες
ιστοσελίδες, να ρωτήσω φίλους μου για πληροφορίες ή ακόμη και να κάνω ένα μικρό
παζάρι για να πετύχω καλύτερες τιμές.

Ένας ασθενής δεν έχει τη δυνατότητα μιας τέτοιας επιλογής. Στη χώρα μας και στις
περισσότερες χώρες του κόσμου υπάρχει ένα σύστημα υγείας, με συγκεκριμένη δομή
και οργάνωση, που θα τον κατευθύνει και θα του προσδιορίσει τα βήματα: Εάν δεν
νιώθει καλά θα πρέπει να επισκεφθεί τον οικογενειακό γιατρό, ο οποίος μπορεί να του
γράψει εξετάσεις που θα κάνει σε ένα συμβεβλημένο κέντρο, να τον παραπέμψει σε
έναν εξειδικευμένο γιατρό ή κατευθείαν στο νοσοκομείο. Μάλιστα, αν το πρόβλημα
υγείας προκύψει ξαφνικά ο ασθενής δεν έχει χρόνο για να σκεφτεί και ίσως ούτε καν να
επιλέξει σε ποιο από τα συμβεβλημένα με τον ασφαλιστικό του φορέα κέντρα θα πάει.

Το πιο πιθανό είναι να μεταφερθεί στο εφημερεύον νοσοκομείο. Ακόμα και αν υπάρχει
ο χρόνος ή η επιλογή του Α ή του Β ιδιωτικού νοσοκομείου, και πάλι η ψυχολογική
πίεση υπό την οποία αναγκάζεται να δράσει ο ασθενής και η οικογένειά του, κάθε άλλο
παρά στη θέση του καταναλωτή τον κατατάσσουν.

Ο ασθενής, ωστόσο, δεν θα είχε κανένα λόγο να είναι καταναλωτής σε ένα σύστημα
κοινωνικής ασφάλισης όπου και ο ιατρός αμείβεται με αξιοπρέπεια.
Υπάρχει όμως κι ένας ακόμη λόγος που θα πρέπει να μπει στη συζήτηση: Ο ασθενής δεν
έχει την «εκπαίδευση» ώστε να πάρει αποφάσεις ως καταναλωτής για το ποια θα ήταν η
καλύτερη επιλογή για την υγεία του.

Ο ρόλος των γιατρών και του ιατρικού προσωπικού

Oλα τα παραπάνω κάνουν ακόμη λιγότερο «πάροχο» τον γιατρό και το ιατρικό
προσωπικό. Ο ασθενής φτάνει σε αυτούς σε μια ευάλωτη και εξαρτώμενη κατάσταση.

Εκτός από τον φυσικό φόβο για την ασθένεια, μπορεί να υπάρχει η σύγχυση του
επείγοντος και του ξαφνικού. Οπότε, ο μόνος στον οποίο μπορεί να εναποθέσει τις
ελπίδες του ο ασθενής είναι ο γιατρός του και οι άνθρωποι που απαρτίζουν μια ιατρική
ομάδα.

«Γενικά, δεν θα ήθελα να αντικατασταθεί η ιατρική δεοντολογία και ο ιατρικός
επαγγελματισμός με την επιχειρηματική φρασεολογία και ηθική», τονίζει ο
Καθηγητής Κάπλαν. Οι γιατροί θα πρέπει να αναφέρονται ως «ιατροί», όχι σαν
πάροχοι ή με άλλες επιχειρηματικές ιδιότητες.

Είναι λοιπόν σημαντικό να επαναξιολογήσουμε τους ρόλους μας, ως ασθενείς, ως
γιατροί, ως νοσηλευτικά ιδρύματα και να δώσουμε προτεραιότητα στον άνθρωπο και τις
ανάγκες του.

Ζούμε σε μια χώρα που οι γιατροί μας είναι καλά εκπαιδευμένοι, θεωρούνται κορυφαίοι
σε πολλούς τομείς και διαπρέπουν σε όλο τον κόσμο. Αυτό που πάσχει είναι το σύστημα
υγείας. Μια αναμόρφωσή του με επίκεντρο τη σχέση ανθρωπιάς και εμπιστοσύνης
ανάμεσα στον ασθενή και το γιατρό θα ήταν ένα πολύ ουσιαστικό και απαραίτητο βήμα,
τα επόμενα χρόνια.

[1] Patient-Centered Care, Yes; Patients As Consumers, No
https://www.healthaffairs.org/doi/abs/10.1377/hlthaff.2018.05019

ΠΗΓΗ:
No, Patients Are NOT Consumers, and MDs Are NOT Providers
https://www.medscape.com/viewarticle/911562?src=soc_fb_190427_mscpedt_news_mdscp_consumers&faf=1